Sposób opracowania materiału, formułowania rozpoznania patomorfologicznego oraz zasady całościowego funkcjonowania AODPiGM jako jednostki diagnostyki patomorfologicznej są zgodne z wymogami standardów akredytacyjnych, a w sprawach szczegółowych oparte na standardach organizacyjnych oraz postępowania w patomorfologii, opracowanych na zlecenie Ministra Zdrowia przez Polskie Towarzystwo Patologów.
Zgodnie z wytycznymi sformułowanymi przez MZ w załączniku do obwieszczenia z dnia 24.09.2021 r. pt.: „Standardy akredytacyjne w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych oraz funkcjonowania jednostek diagnostyki patomorfologicznej”.
  • AODPiGM posiada sformułowane oraz wdrożone Standardowe Procedury Operacyjne, pozytywnie ocenione przez Komisję Akredytacyjną pod koniec 2022 r.
  • AODPiGM posiada aktualne certyfikacje jakościowe w histopatologii, w tym certyfikację Polskiego Towarzystwa Patologów (Licencja nr 68/2022 z decyzją o III stopniu referencyjności) oraz aktualne certyfikaty udziału w zewnątrzlaboratoryjnej ocenie jakości badań immunohistochemicznych.
  • Ogromne doświadczenie specjalistów z AODPiGM znajduje przełożenie w wieloletnie uczestnictwo w przesiewowych i profilaktycznych badań kontrolnych finansowanych przez NFZ (od 2003 roku). Ponadto AODPiGM współpracuje w zakresie diagnostyki patomorfologicznej oraz cytologicznej z wiodącymi ośrodkami krajowymi, w tym z Centrum Onkologii w Warszawie, Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie, oraz wieloma Zakładami Patomorfologii w Polsce.

Badania histopatologiczne

Badanie histopatologiczne polega na ocenie materiału tkankowego w trakcie analizy mikroskopowej. Ma kluczowe znaczenie w diagnostyce i planowaniu leczenia stanów podejrzanych o patologiczne, a szczególnie chorób nowotworowych.
Bez tego badania niemożliwe byłoby określenie stopnia złośliwości nowotworu bądź cech umożliwiających wybór leczenia celowanego czy hormonalnego. Badanie to pozwala również na ocenę stopnia zaawansowania oraz charakteru chorób nienowotworowych. Umożliwia to potwierdzenie bądź wykluczenie podejrzenia postawionego na podstawie obserwacji lub innego badania. Oceną pobranego materiału zajmuje się lekarz patomorfolog.
Obróbka materiału pobranego do diagnostyki histopatologicznej może obejmować procedury takie jak m.in.:
  • utrwalanie w formalinie lub innym utrwalaczu
  • zatapianie w bloczkach parafinowych lub przygotowanie cytobloku
  • cięcie materiału na odpowiednie skrawki
  • wybarwianie preparatu z pomocą specjalistycznych barwników

Zależy to od rodzaju materiału (wycinek tkanki, zawiesina komórkowa), sposobu badania oraz jego celu.
Czas oczekiwania na wynik badania histopatologicznego wynosi zwykle od 7 do 14-21 dni.
Prawidłowe przygotowanie preparatu jest konieczne dla poprawnej i pełnej oceny histopatologicznej przez patologa.

Wyposażenie AODPiGM w nowoczesną, najwyższej klasy aparaturę (w pełni automatyczne i programowalne procesory tkankowe oraz barwiarki z zaklejarką) pozwala na uzyskanie doskonałej jakości preparatów mikroskopowych. Nieustanne doskonalenie wysoko kwalifikowanej kadry patologów i cytomorfologów, formułowanie rozpoznań histopatologicznych zgodnie z powszechnie obowiązującymi standardami i ścisła kontrola jakości gwarantują uzyskiwanie wyników odpowiadających wszelkim potrzebom klinicystów i lekarzy praktyków.

Badania śródoperacyjne

W ramach diagnostyki patomorfologicznej w Akademickim Ośrodku wykonywane są badania śródoperacyjne („intra”).
Badania te należą do trudnych procedur patomorfologicznych polegających na ocenie makroskopowej materiału tkankowego w trakcie zabiegu operacyjnego oraz badaniu mikroskopowym wycinka opracowanego w formie preparatu mrożonego. Niekiedy diagnozie tej podlegają także preparaty cytologiczne.

Jest to bardzo ważna procedura, a jej wynik stanowi fundament do podjęcia kluczowych decyzji, wiążących się z dalszym zakresem operacji. Badanie śródoperacyjne nie ma na celu ustalenia rodzaju zmiany, a jedynie jej charakteru.
Czas realizacji badania śródoperacyjnego wynosi od 25 do 30 minut.

Badania biopsyjne

Badanie biopsyjne polega na wykonaniu zabiegu diagnostycznego pobrania materiału biologicznego z tkanek podejrzewanych o zmiany chorobowe oraz ustaleniu rozpoznania histopatologicznego. Materiał pobierany jest w formie wycinka lub drogą aspiracji. W AODPiGM realizowane są różne rodzaje procedur biopsyjnych przez wykwalifikowanych specjalistów-patologów, w tym:
biopsja
aspiracyjna
cienkoigłowa
(BAC)
Ten typ biopsji przeprowadzany jest z wykorzystaniem cienkiej igły przytwierdzonej do strzykawki, za pomocą której aspiruje się komórki do oceny histopatologicznej. Ze względu na średnicę igły niemożliwe jest pobranie całych fragmentów tkanek. Metoda jest wykorzystywana m.in. do oceny chorób tarczycy lub ślinianek. Ten rodzaj biopsji może być także wykonywany pod kontrolą obrazowania USG lub TK – mowa wówczas o cienkoigłowej biopsji aspiracyjnej celowanej (BACC).
biopsja
gruboigłowa
Za pomocą tej metody uzyskuje się wycinek tkanki o kształcie wałeczka, którego średnica odpowiada średnicy użytej igły. Ten rodzaj biopsji służy jest m.in. do oceny guzów zlokalizowanych w wątrobie lub piersi (także jako biopsja mammotomiczna wspomagana próżnią). Pozyskanie materiału tkankowego dale możliwość zastosowania również specjalistycznych badań immunohistochemicznych co znacznie zwiększa wartość diagnostyczną badania.
biopsja
otwarta
Polega na usunięciu części bądź całości nieprawidłowego obszaru komórek w trakcie zabiegu chirurgicznego. Wyciętą zmianę lub jej fragment wysyła się następnie do badania histopatologicznego. Biopsję otwartą/chirurgiczną przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym bądź ogólnym.
biopsja
wycinkowa
Przeprowadzenie tego badania jednocześnie może stanowić proces leczniczy. Biopsja wycinająca polega na całościowym wycięciu niepokojącej zmiany oraz poddaniu jej badaniu histopatologicznemu. Usunięcie znamienia skórnego jest przykładem tego badani, które następnie wysyłane jest do oceny histopatologicznej w celu oceny pod kątem ewentualnych zmian nowotworowych świadczących o rozwoju czerniaka.
biopsja
stereotaktyczna
Jest to odmiana biopsji cienkoigłowej lub gruboigłowej wykonywanej pod kontrolą badania radiologicznego. Polega na wykonaniu dwóch projekcji badania radiologicznego, co pozwala na przestrzenne umiejscowienie (stereotaksja) zmiany chorobowej i precyzyjne wprowadzenie w to miejsce igły biopsyjnej.
biopsja
szczoteczkowa
Inaczej wymaz szczoteczkowy, biopsja złuszczeniowa, wymaz złuszczeniowy - pobranie komórek następuje za pomocą przyrządu przypominającego szczoteczkę. Stosuje się ją w przypadku narządów, w których biopsje igłowe lub wycinające są obarczone powikłaniami (szyjka macicy, drogi żółciowe, oskrzela). Pobrany materiał stanowią komórki, zatem badanie ma charakter cytologiczny.

Cytologia ginekologiczna

Oprócz konwencjonalnej cytologii ginekologicznej, rozumianej jako rozmaz i utrwalenie komórek pobranych za pomocą szczoteczki, w infrastrukturze sprzętowej znajduje się specjalistyczne zaplecze do realizacji nowoczesnych badań cytologii cienkowarstwowej na podłożu płynnym LBC (ang. Liquid Based Cytology).
Dedykowane automatyczne urządzenia zapewniające stałą, powtarzalną jakość rozmazu jednokomórkowego z niezrównaną łatwością odczytu, a wysoka przepustowość badań realizowanych na tych aparatach jest gwarancją zachowania wystandaryzowanych procedur diagnostycznych oraz niskiej, konkurencyjnej ceny za badanie.
Dodatkowo w ramach diagnostyki cytologicznej możliwe jest jednoczesne wykonanie genotypowania wirusa HPV na automatycznych urządzeniach z certyfikatem CE/IVD.
  • AODPiGM do wykonywania badania płynnej cytologii LBC wyszkoliło zespół pracowników technicznych przygotowujących każde badanie, którzy mają potwierdzone certyfikatami kompetencje w zakresie algorytmów i technicznych aspektów badań przesiewowych raka szyjki macicy (certyfikaty z programu Ministra Zdrowia „Narodowa strategia Onkologiczna” w zakresie Programu profilaktyki raka szyjki macicy „Cytologia na podłożu płynnym”).
  • Odpowiednie udokumentowane kwalifikacje posiada również personel diagnozujący (lekarze patolodzy oraz diagności laboratoryjni cytomorfolodzy), który ukończyli szkolenia morfologiczne z zakresu cytologii ginekologicznej ze szczególnym uwzględnieniem cytologii na podłożu płynnym.

Wykonujemy ginekologiczne badania cytologiczne w ramach profilaktycznego programu wykrywania raka szyjki macicy (umowa nr. 10-00-05027-23-03-10 z Narodowym Funduszem Zdrowia).

Badania pośmiertne

Realizacja badań pośmiertnych (autopsyjnych) wraz z określeniem przyczyny zgonu.
W ramach działalności AODPiGM możliwa jest również realizacja badań pośmiertnych (autopsyjnych) jako badań makroskopowych zwłok lub mikroskopowych materiału tkankowego pobranego ze zwłok, wraz z ustaleniem rozpoznania patomorfologicznego oraz określeniem przyczyny zgonu.

Jako jedno z niewielu miejsc w regionie północno-wschodnim AODPiGM posiada nowoczesne prosektorium, wyposażone w stoły sekcyjne, sprzęt z wysokojakościowej stali, zaawansowane systemy wentylacyjne a także wykwalifikowani technicy sekcyjni stanowią unikalne zasoby diagnostyczno-badawczo-dydaktyczne.